Delhi-Mumbai Expressway :- दिल्ली मुंबई एक्सप्रेस वे हा भारत सरकारचा एक दूरदर्शी प्रकल्प असून हा एक्सप्रेसवे देशातील दोन सर्वात मोठे आर्थिक केंद्र, म्हणजे राष्ट्रीय राजधानी नवी दिल्ली आणि भारताची आर्थिक राजधानी मुंबई यांना जोडेल. हा आठ लेनचा एक्स्प्रेस वे जगातील पहिला सर्वात लांब एक्स्प्रेस वे आहे जो बारा लेनपर्यंत वाढवता येऊ शकतो.
दिल्ली मुंबई द्रुतगती मार्ग NHAI (भारतीय राष्ट्रीय महामार्ग प्राधिकरण) द्वारे बांधला जातो आणि त्याची देखभाल केली जाते. 12 फेब्रुवारी 2023 रोजी, पंतप्रधान मोदींनी दिल्ली मुंबई एक्सप्रेसवेच्या सोहना-दौसा भागाचे उद्घाटन केले.दिल्ली मुंबई एक्सप्रेसवे प्रकल्प जून 2024 पर्यंत पूर्ण होणे अपेक्षित आहे, ज्यामुळे दिल्ली आणि मुंबई दरम्यानचा प्रवास वेळ 24 ते 12 तासांपर्यंत कमी होईल.
दिल्ली मुंबई एक्सप्रेसवे हा १३५० किमी लांबीचा आठ-लेन महामार्ग आहे जो भारतातील दोन महत्त्वाच्या शहरांमधील प्रवासाचा वेळ निम्मा करेल. 9 मार्च 2019 रोजी केंद्रीय रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्री नितीन गडकरी यांच्या हस्ते दिल्ली मुंबई द्रुतगती मार्गाची पायाभरणी करण्यात आली.
मुंबई दिल्ली एक्सप्रेसवे मार्ग पाच राज्यांतून जाईल ज्यात हरियाणा (129 किमी), राजस्थान (373 किमी), मध्य प्रदेश (244 किमी), गुजरात (426 किमी) आणि महाराष्ट्र (171 किमी) यांचा समावेश आहे. या पाच राज्यांमध्ये दिल्ली ते मुंबई द्रुतगती मार्गाच्या बांधकामासाठी 15,000 हेक्टरपेक्षा जास्त जमीन वापरली गेली आहे.
एक्सप्रेस वे हरियाणातील गुडगाव येथून सुरू होईल आणि राजस्थानमधील जयपूर आणि सवाई माधोपूरमधून जाईल. त्यानंतर मध्य प्रदेशातील रतलाम आणि गुजरातमधील वडोदरा मार्गे महाराष्ट्रातील मुंबई येथे संपेल. दिल्ली ते मुंबई द्रुतगती मार्गामुळे जयपूर, अजमेर, किशनगड, कोटा, उदयपूर, चित्तोडगड, भोपाळ, उज्जैन, अहमदाबाद, इंदूर, सुरत आणि वडोदरा या महत्त्वाच्या शहरांशी कनेक्टिव्हिटी सुधारेल.
ते तयार करण्यासाठी सुमारे 80 लाख टन सिमेंट वापरण्यात येणार आहे. दिल्ली मुंबई द्रुतगती मार्गामुळे हजारो कुशल स्थापत्य अभियंते आणि 5 दशलक्षाहून अधिक कामगारांना रोजगार मिळण्याची अपेक्षा आहे.
दिल्ली-मुंबई एक्सप्रेसवे (कनेक्टर NH-148 NA) चे सेक्टर-65 ते KMP एक्सप्रेसवेचे बांधकाम पुढील महिन्यात पूर्ण होईल. यानंतर, सेक्टर-65 ते केएमपी एक्सप्रेसवे तसेच राजस्थानच्या कोटा शहरापर्यंत प्रवास करणे सोपे होईल. या एक्सप्रेसवेचे बांधकाम पूर्ण करण्यासाठी NHAI व्यवस्थापन रात्रंदिवस काम करत आहे.
कैलगाव वळणावर दिल्ली-आग्रा महामार्गावरून जाणाऱ्या कैलगाव उड्डाणपुलाचे दोन भाग एकमेकांना जोडण्यात आले आहेत. मंगळवारी येथे मजूर बांधकामात मग्न होते. उड्डाणपुलाचे काम वेगाने सुरू होते. यापलीकडे उड्डाणपुलाच्या चढ-उताराचे काम सुरू होते.
अर्थमूव्हर मशिन्स, रोड रोलर्स इकडे फिरताना दिसले. यापलीकडे मालेरणा रेल्वे ओव्हरब्रिजला समांतर एक्सप्रेस वेच्या सर्व्हिस रोडसाठी रेल्वे पुलाच्या दोन्ही बाजूला पूल बांधण्याचे काम सुरू होते. येथे रेल्वे मार्गावरील छताचे काम मोठ्या प्रमाणात पूर्ण झाले आहे. त्याच्या दोन्ही बाजूंनी माती टाकली जात होती.
पुलापर्यंत सर्व्हिस रोडचे काम पूर्ण झाले आहे. येथे सर्व्हिस रोडवर ग्रीलही बसविण्यात आले आहे. ज्या वेगाने येथे बांधकामे सुरू होती. रेल्वे पुलाचे कामही पुढील महिन्यापर्यंत पूर्ण होईल, असे दिसते. दिल्ली-मुंबई एक्सप्रेसवेचे सेक्टर-65 ते केएमपी एक्सप्रेसवेचे बांधकाम 14 मे पर्यंत पूर्ण करण्याची अंतिम मुदत निश्चित करण्यात आली आहे.
हा एक्स्प्रेस वे बनवणाऱ्या कंपनीच्या अधिकाऱ्यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, एक्स्प्रेस वेचे बांधकाम पुढील महिन्यापासून सेक्टर-65 ते पलवलमधील मंडकौलापर्यंत आणि नूहच्या खलीलपूर गावात बनवल्या जाणार्‍या इंटरचेंजचे काम पूर्ण केले जाईल.
तीन एक्सप्रेसवे जोडले जातील
KMP एक्सप्रेसवे, सोहना येथील अलीपूरहून येणारा दिल्ली-मुंबई एक्सप्रेसवे आणि फरिदाबादमार्गे दिल्ली DND उड्डाणपुलावरून जाणारा दिल्ली-मुंबई एक्सप्रेसवे खलीलपूर, मांडकौला गावात येणार्‍या KMP एक्सप्रेसवे च्या 59 किमी लांबीच्या कनेक्टरला जोडेल.
मानेसरला जाणे सोपे होईल
NHAI ने दिल्ली-मुंबई एक्सप्रेसवेवर माहिती देणारे फलक लावण्यास सुरुवात केली आहे. सेक्टर-65 समोर अलवर, फिरोजपूर झिरका आणि मानेसरपर्यंतच्या ठिकाणांबद्दल माहिती देणारा फलक लावण्यात आला आहे. मालेरणा पुलाच्या पलीकडे कैल गावात जाऊन कोटात जाण्याचा बोर्ड लावण्यात आला आहे. येथून मानेसरला जाणेही सोपे होईल. मानेसरमध्ये नोकरी करणाऱ्यांसाठीही हा मार्ग सोपा होईल.
सोहना-दौसा विभागाचे उद्घाटन करण्यात आले आहे.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 12 फेब्रुवारी रोजी दिल्ली-मुंबई एक्सप्रेसवेच्या सोहना-दौसा विभागाचे उद्घाटन केले. त्याची लांबी 246 किमी आहे. दिल्ली ते मुंबई हे अंतर 1385 किमी आहे. उर्वरित विभागांचे काम सुरू आहे. जानेवारी 2024 पर्यंत दिल्ली डीएनडी उड्डाणपुलापर्यंत एक्स्प्रेस वेचे काम पूर्ण होईल.